Jednym z kluczowych pytań jakie zadaje sobie współczesna klimatologia, jest zmienność groźnych zjawisk wraz ze zmieniającym się klimatem. Wielu badaczy spekuluje, że wraz z obserwowanym ociepleniem, groźnych zjawisk atmosferycznych, w tym burz będzie więcej. Na razie nie ma jednak wiarygodnych przesłanek aby tak jednoznacznie stwierdzić. Problem ten omówił m.in. Brooks (2013).
Przykład udokumentowanych szkód po przejściu burzy z huraganowymi porywami wiatru. Fot. Wojciech Pilorz
Do 2016 r. zgłoszono do bazy ESWD ponad 10 tys. raportów z obszaru Polski. Zachęcamy do umieszczania raportów o gwałtownej pogodzie z Waszej okolicy, co pomaga naukowcom w prowadzonych badaniach.
Fragment formularza wykorzystywanego do umieszczania raportów o dużym gradzie. Źródło: ESWD.
Orientacyjna trasa tornadycznej superkomórki burzowej z 20 czerwca 2016 r. wraz z nałożonymi raportami o wystąpieniu gwałtownych zjawisk. Źródło: ESWD.
Aby prowadzić badania dotyczące zmienności ilościowej i jakościowej groźnych zjawisk, niezbędne są dane dotyczące ich występowania. Najbardziej istotnymi informacjami są: czas, miejsce i natężenie określonego zjawiska. Stowarzyszenie Skywarn Polska od 2011 r., w ramach umowy z Europejskim Laboratorium ds. Gwałtownych Burz (ESSL), uczestniczy w raportowaniu groźnych zjawisk do Europejskiej Bazy Danych o Gwałtownych Zjawiskach Atmosferycznych (ESWD). Głównym celem bazy jest pozyskiwanie oraz dostarczanie dobrych jakościowo raportów o gwałtownych zjawiskach atmosferycznych przy wykorzystaniu pracy zarówno naukowców jak i społeczeństwa.
Baza ta gromadzi informacje dotyczące następujących zjawisk: trąby powietrzne, silne wiatry (powyżej 90 km/h), duży grad (powyżej 2 cm), intensywne opady deszczu, wyładowania atmosferyczne powodujące szkody, wiry na frontach szkwałowych (gustnado), diabełki pyłowe (dust devil), silne oblodzenia, silne opady śniegu oraz lawiny.
Dzięki tej bazie możliwy jest szybki dostęp do informacji o występowaniu wymienionych zjawisk na obszarze Europy a docelowo także prowadzenie badań dotyczących zmienności liczby i natężenia poszczególnych zjawisk w czasie, w świetle postępujących zmian klimatycznych.
Przedstawiciele Stowarzyszenia Skywarn Polska wyszukują i oceniają informacje (najczęściej medialne), weryfikują je i sporządzają raport z danego zjawiska w oparciu o formularz ESWD. Po jego wysłaniu, informacje dotyczące danego zjawiska są ogólnodostępne w bazie.
Baza ESWD jest bazą otwartą tj. umożliwia z jednej strony dodawanie raportów przez każdą osobę a z drugiej daje możliwość każdej osobie do sprawdzenia czy w danym obszarze w danym czasie występowały określone groźne zjawiska.
Zintegrowana z bazą wyszukiwarka umożliwia szybkie znalezienie raportów o groźnych zjawiskach z danego kraju, danego regionu, w zadanym okresie.
Możliwe jest także prowadzenie zaawansowanych badań w oparciu o dane generowane przez bazę w uniwersalnym formacie umożliwiającym ich szybką obróbkę w arkuszach kalkulacyjnych i przy pomocy oprogramowania GIS. Przykładowe opracowania powstałe na podstawie raportów z bazy ESWD mogą obejmować klimatologię danych zjawisk na określonym obszarze – danego kraju lub Europy (przykład: Tornadoes in Europe: Synthesis of the Observational Datasets) czy też konkretne przypadki wystąpienia niszczących zjawisk atmosferycznych.
Zabezpieczeniem otwartego charakteru tej bazy są stopnie jakości nadawane poszczególnym raportom, w zależności od wiarygodności informacji podanych przez autora. Każdy raport dodawany przez osobę spoza Stowarzyszenia Skywarn Polska otrzymuje najniższą kategorię jakości. Dopiero po weryfikacji informacji zawartych w raporcie przedstawiciele Stowarzyszenia lub zarządcy bazy ESWD mogą zatwierdzić raport na wyższą kategorię, jeśli informacje zawarte w raporcie zostaną potwierdzone przez niezależne źródło (dane radarowe, dane synoptyczne, wizja lokalna i in.). Kryteria raportowania gwałtownych zjawisk atmosferycznych dostępne są TUTAJ (plik pdf).
Zachęcamy osoby zainteresowane, pasjonatów, naukowców i studentów do korzystania z zasobów bazy ESWD. Nasze Stowarzyszenie dokłada wszelkich starań, by dane dotyczące aktualnych zjawisk były uzupełniane na bieżąco a w miarę możliwości uzupełniamy także informacje o zdarzeniach sprzed lat.
