Burze niosą ze sobą wiele różnych zagrożeń. Bardzo ważne jest więc sprawne ostrzeganie i wydawanie prognoz, określających gdzie mogą pojawić się najsilniejsze zjawiska. Jednak równie ważna jest odpowiednia interpretacja prognoz i ostrzeżeń, pozwalająca uniknąć nieporozumień. Poniżej objaśniamy podstawowe zasady interpretacji prognoz konwekcyjnych oraz ostrzeżeń wydawanych przez nasze Stowarzyszenie oraz odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.
Autor artykułu: Marek Zięba
Jaka jest różnica pomiędzy ostrzeżeniem meteorologicznym a prognozą konwekcyjną?
Przykładowe ostrzeżenie meteorologiczne w systemie Skypredict 2.0. Dostępny pod adresem: http://lowcyburz.pl/sp2/
Ostrzeżenie meteorologiczne wydawane jest na bieżąco (zwykle w czasie od kilku do kilkunastu minut przed wystąpieniem groźnych zjawisk) i określa przybliżony obszar, w którym dana burza może stwarzać zagrożenie. Zawiera informacje dotyczące stopnia zagrożenia, siły i natężenia uwzględnionych w tym stopniu zjawisk oraz zalecenia. Aktualna interaktywna mapa ostrzeżeń dostępna jest na stronie systemu SkyPredict http://lowcyburz.pl/sp2/. Wydając ostrzeżenie, nasi progności korzystają z danych radarowych (np. http://pogodynka.pl/polska/radary), detektorów wyładowań (np. Blitzortung), satelitów meteorologicznych (np. http://en.sat24.com/en/pl/visual) oraz w znacznej mierze – naziemnych obserwacji prowadzonych przez naszych informatorów, w tym łowców burz.
Prognoza siły i aktywności burz dla Polski na dzień 17.06.2016 r. oraz noc z 17/18.06.2016 r.
Prognoza konwekcyjna określa zwykle z kilkunastogodzinnym wyprzedzeniem przybliżony obszar, w którym szansa na powstanie burz oraz ich przewidywana gwałtowność będą największe. Przy tworzeniu prognoz korzystamy z obserwacji synoptycznych oraz w największym stopniu z prognoz modeli numerycznych, które wyliczają rozmaite parametry pogodowe, od tych podstawowych (jak np. temperatura, ciśnienie, wilgotność) aż po znacznie bardziej skomplikowane. Tworząc prognozę, na podstawie analizy tych parametrów określamy jak gwałtowne mogą być potencjalne burze i jak duża jest szansa na ich wystąpienie – na tej podstawie wydajemy odpowiedni stopień zagrożenia i wyznaczamy obszar, na którym będzie on obowiązywał. Prognozy konwekcyjne publikowane są na naszej stronie internetowej (lowcyburz.pl).
Fot. Wojciech Pilorz
Znalazłem się na obszarze określonym możliwością wystąpienia burz. Czy to oznacza, że burza u mnie na pewno wystąpi?
Nie należy twierdzić, że w tej sytuacji burza wystąpi na pewno. Bardzo rzadko zdarza się sytuacja, w której burze występują na całym obszarze zaznaczonym w prognozie. Jeśli więc znajdujemy się na obszarze objętym 2. stopniem zagrożenia, a w naszym mieście nie było burzy, nie świadczy to jednoznacznie o tym, że prognoza się nie sprawdziła. Prognoza konwekcyjna przedstawia szansę wystąpienia burz o określonej sile oraz ryzyko, że mogą towarzyszyć im gwałtowne zjawiska atmosferyczne. Warunki sprzyjające powstawaniu burz opisuje szereg kilkudziesięciu różnych wskaźników, których analizę uwzględniamy w sporządzaniu prognoz konwekcyjnych. Warunki te są korzystne do powstania groźnych zjawisk na dużych obszarach, a burze tworzą się zazwyczaj nad obszarami o wielokrotnie mniejszej powierzchni.
Wydanie wysokiego stopnia zagrożenia nie zależy tylko od prognozowanej gwałtowności burz, ale również od szansy na ich wystąpienie. Jeżeli istnieje duża niepewność, że burze powstaną, bądź prognozowane burze będą miały charakter wybitnie lokalny, praktykowane jest wydawanie niższego stopnia zagrożenia.
Znajduję się na obszarze możliwości wystąpienia wyładowań. Czy to oznacza, że mogę spokojnie planować aktywność na świeżym powietrzu, bo szanse na burzę są niewielkie, a nawet jak wystąpią to będą słabe?
Należy pamiętać, że groźna burza może pojawić się nawet wtedy, gdy prognozowana jest tylko możliwość wystąpienia burz. Nawet pozornie słaba burza może stwarzać poważne zagrożenie, związane np. z wyładowaniami atmosferycznymi. Dlatego nie można bagatelizować nawet możliwości wystąpienia burz, szczególnie jeśli jesteśmy w górach albo planujemy żeglować po zbiorniku wodnym – w tych sytuacjach bowiem burze mogą stwarzać szczególne zagrożenie zdrowia, a być może również życia!
Mieszkam w obrębie obszaru zakreślonym linią o kolorze odpowiednim dla danego stopnia zagrożenia, ale w moim województwie nie ma cyfry oznaczającej dany stopień/jest tylko symbol możliwości. Czy to oznacza że ten stopień zagrożenia nie obejmuje mojego województwa?
Dany stopień zagrożenia obowiązuje na całym obszarze zakreślonym linią w odpowiadającym mu kolorze. Często z różnych powodów, między innymi z powodu zachowania większej przejrzystości prognozy, nie umieszczamy cyfr informujących o stopniu zagrożenia w każdym województwie objętym danym stopniem zagrożenia. Często też na obszarze danego stopnia zagrożenia umieszczamy symbol ☈ oznaczający możliwość powstania burz – to również nie oznacza, że na tym obszarze nie obowiązuje dany stopień zagrożenia.
Fot. Jan Jakóbczak
Silna burza pojawiła się kilkadziesiąt kilometrów poza granicą obszaru wysokiego stopnia zagrożenia – czy to oznacza, że prognoza się nie sprawdziła?
Należy pamiętać, że aktualna technologia prognoz numerycznych wciąż nie pozwala na wyznaczenie obszaru prognozy z bardzo wysoką dokładnością. Nie powinno się interpretować linii wyznaczających obszar danego stopnia zagrożenia jako ostrych granic – można przyjąć niepewność rzędu kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu kilometrów. Warto tutaj zaznaczyć, że odległość między węzłami siatki modeli globalnych wynosi często kilkanaście kilometrów. W przypadku modelu GFS jest to 13 km, więc w jego przypadku niepewność prognozy wynosi aż ± 26km!
Podsumowując, burze są zjawiskami lokalnymi i często dość trudnymi do prognozowania. Wciąż skrywają wiele tajemnic i nie zostały w pełni zrozumiane. Minie jeszcze bardzo dużo czasu zanim możliwe będzie prognozowanie burz z dużą pewnością i z dziennym wyprzedzeniem z dokładnością co do pojedynczych miast. Tworząc nasze prognozy dokładamy najwyższych starań aby jak najdokładniej określić miejsce wystąpienia i siłę potencjalnych burz. Mimo to nie zawsze uda się dokładnie przewidzieć obszary wystąpienia najsilniejszych burz, co może wynikać z wielu czynników – na przykład z pomyłek modeli prognostycznych lub modyfikacji warunków przez poranne burze. Dlatego szczególnie w sezonie letnim bardzo ważne jest, żeby niezależnie od prognozowanej sytuacji, zawsze obserwować niebo i widząc oznaki zbliżającej się burzy jak najszybciej schronić się w bezpiecznym miejscu, a jeśli nie ma takiej możliwości, postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa, które opisujemy tutaj: http://lowcyburz.pl/2012/03/09/zasady-bezpieczenstwa-podczas-burz/
