Zima w USA a tzw. wir polarny – o co dokładnie chodzi?

Chicago w śniegu

Chicago w śniegu
źródło: WeatherNation

Wielu z nas, a tym bardziej mieszkańców Stanów Zjednoczonych, zaskoczył początek zimy. U nas jak na grudzień i styczeń jest względnie ciepło, temperatura powietrza wzrasta powyżej  10 st. C. Natomiast na półkuli zachodniej, a dokładniej w USA i Kanadzie, panuje bardzo mroźna i śnieżna zima. Temperatura powietrza spada tam poniżej -30 st. C, a miejscami nawet poniżej -40 st. C, bijąc stare rekordy meteorologiczne. Niskiej temperaturze towarzyszą opady śniegu, lokalnie o umiarkowanym i dużym natężeniu. Co za to odpowiada? Czym jest to okrzyknięty przez media tzw. wir polarny, a może chodzi o coś innego? Poniżej przyjrzymy się temu dokładnie.

Wir polarny i jego "odnóża"

Rys. 1-4. Wir polarny i jego „odnóża”
źródło: rys. 1, 2 i 4 – www.wetter3.de;
rys. 3 – www.wetterzentrale.de, zmienione

Na początek wyjaśnimy sobie definicję wspomnianego wiru polarnego (ang. polar vortex). Jest to stały i rozległy, wysoko troposferyczny cyklon (niż górny) znajdujący się wyłącznie w pobliżu bieguna ziemskiego (północnego lub południowego) (rys. 1 i 2). W czasie lata jest on słabszy, a zimą przybiera na sile. Właśnie podczas zimy dochodzi kilkukrotnie do „oderwania” się części wiru polarnego, która później przemieszcza się na południe wraz z prądem strumieniowym (rys. 3 i 4). Zjawisko to nie jest niczym nowym i mowa, że mamy do czynienia z czymś nieznanym, mija się z prawdą. Wir ten nie występuje, jak w przypadku klasycznych niżów, w przyziemnej warstwie atmosfery, lecz znajduje się w górnej troposferze. Dodatkowo nie jest on strukturą, którą można w wyraźny sposób zaobserwować będąc na powierzchni Ziemi, tak jak na przykład tornada (widać lej kondensacyjny), burz, wyładowań atm. itp., a także nie jest czymś samym w sobie niebezpiecznym dla człowieka. Mimo to sprowadza zimne, arktyczne powietrze z rejonów okołobiegunowych, co skutkuje dużymi spadkami temperatury powietrza przy powierzchni ziemi i to one mogą być groźne dla życia czy komunikacji (informacje te opracowano na podstawie broszury wydanej przez National Weather Service, NOAA). Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News | 109 komentarzy

Prognoza na sylwestra i Nowy Rok

Po bardzo ciepłym zeszłym tygodniu do Polski napłynęły nieco chłodniejsze masy powietrza z zachodniej Europy. W najbliższych dniach w dalszym ciągu nie powinniśmy się spodziewać ataku zimy.

Fot Arkadiusz Wójtowicz

Fot Arkadiusz Wójtowicz

Poprzedni tydzień obfitował w dynamiczne zjawiska na południu Polski. W święta mieszkańcy Małopolski i Górnego Śląska musieli się zmagać z bardzo silnym wiatrem halnym. Największe zniszczenia wichura poczyniła w Tatrach i na Podhalu, połamanych zostało tysiące drzew a uszkodzeniu uległo wiele budynków. Na Kasprowym Wierchu 25 grudnia odnotowano poryw wiatru przekraczający 176 km/h. Silny fen odnotowano jeszcze w dzień 28 i w nocy z 28 na 29 grudnia. Na południu Polski wraz z silnymi porywami wiatru występowały wysokie temperatury. Najcieplej było 28 grudnia, temperatura w miejscowościach podgórskich lokalnie przekraczała lub dochodziła do 16°C, tak ciepło było między innymi w Jodłowniku i Łazach.

Poniedziałek w wielu miejscach przyniósł pogodne niebo, duże zachmurzenie występowało głównie na północy i północnym wschodzie naszego kraju oraz częściowo w centrum. Chmury rozwijały się także lokalnie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Temperatura maksymalna wynosiła przeważnie od 3°C na północnym wschodzie do 7°C na południu. W nocy temperatura zacznie szybko spadać a zachmurzenie będzie obejmować coraz większy obszar kraju. Temperatura minimalna wyniesie od -3°C w regionach z rozpogodzeniami do 1-2°C na krańcach północnych. W dolinach górskich mogą wystąpić lokalnie większe spadki temperatury. W wielu miejscach utworzą się mgły. Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News, Prognozy | 338 komentarzy

Halny – kolejna fala

Potężny układ niżowy „Erich”, w centrum którego ciśnienie obniżyło się minimalnie do około 944 hPa, przyniósł gwałtowną wichurę na Wyspach Brytyjskich. Najpotężniejsze porywy wiatru, poza obszarami górskimi, zanotowano w Aberdaron (Walia, wysokość 94 m), gdzie osiągały aż ok. 176 km/h! Jutro w ciągu dnia aktywny niż wraz z rozległym układem wyżowym znad wschodniej części kontynentu, poprzez zwiększenie się gradientu ciśnienia i jego charakterystyczny rozkład, wywołają kolejną falę wiatru halnego na południu Polski.

Gwałtowny niż "Erich" nocą z czwartku na piątek (godz. 03:00 UTC - meteocentre)

Gwałtowny niż „Erich” nocą z czwartku na piątek (godz. 03:00 UTC – meteocentre)

Z pomiarów ze stacji meteorologicznych wynika, że największe porywy wahały się w przedziale aż 130-180 km/h! Obok Aberdaron, wiatr w porywach o prędkości 130 km/h i 130 km/h+ notowano m.in. w następujących miejscowościach: Mace Head (23 m), Sherkin (21 m), Valentia (30 m), Mumbles (32 m), St Bees Head (123 m) czy Inverbervie (134 m). Według obecnych analiz synoptycznych ciśnienie w centrum niżu wynosi około 950 hPa, a sam układ znajduje się nad północną Szkocją i w kolejnych godzinach będzie stopniowo się przesuwać w kierunku Morza Norweskiego, gdzie znajdzie się w dniu jutrzejszym. Do tego czasu dynamiczny niż wyraźnie się wypełni, a ciśnienie wzrośnie do ok. 965-970 hPa i wraz z dalszą wędrówką na północny – wschód, będzie ulegać dalszej cyklolizie.

Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News, Prognozy | 130 komentarzy

Kolejna silna wichura uderzy w Wyspy Brytyjskie

Mieszkańcy Wysp Brytyjskich nie mają ani chwili wytchnienia. Po wichurach i ulewach, jakie pojawiły się 23 i 24 grudnia, do tej pory w niektórych rejonach obowiązują alarmy przeciwpowodziowe, dodatkowo wiele osób wciąż jest pozbawionych energii elektrycznej. W kolejnych godzinach znowu zrobi się bardzo niebezpiecznie.

Obecne ulokowanie dynamicznego niżu "Erich" (meteocentre)

Obecne ulokowanie dynamicznego niżu „Erich” (meteocentre)

„Erich” – tak został nazwany kolejny gwałtowny niż, który jeszcze znajduje się na otwartych wodach Atlantyku Północnego i wraz z dalszą wędrówką w kierunku wschodnim, ulega coraz mocniejszemu pogłębianiu. Według obecnych analiz ciśnienie w jego centrum wynosi około 964 hPa, jednak już podczas nadchodzącej nocy, kiedy układ zbliży się do Wysp, model GFS przewiduje jego spadek do zaledwie ok. 945 hPa. Podobną aktywność niżu zakładają analizy Met Office.

Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News, Prognozy | 57 komentarzy