Anatol i Ksawery – przykłady głębokich układów niskiego ciśnienia w rejonie Polski

Dziś chcielibyśmy Państwu przedstawić nieco więcej informacji o głębokich układach niskiego ciśnienia, które spowodowały poważne szkody i problemy w Europie w 1999 i 2013 roku. Tak się składa, że obydwa ośrodki niżowe wystąpiły w pierwszych dniach grudnia. Inną wspólną cechą obydwóch układów niskiego ciśnienia to zbliżona droga przemieszczania się. Niże nabierały swojej niebezpiecznej siły nad północno-wschodnią częścią Atlantyku, gdzie w obydwóch przypadkach dochodziło do utworzenia się dynamicznego zafalowania na froncie arktycznym, w strefie silnego prądu strumieniowego i dużych poziomych gradientów temperatury. Jednocześnie następował rozwój krótkiej fali górnej, co skutkowało gwałtownym i dynamicznym procesem cyklogenezy prowadzącym do powstania głębokich układów niskiego ciśnienia i bardzo dużych gradientów barycznych m.in. nad Polską.

Niż Anatol

Pierwszym z omawianych układów to przechodzący w dniach 3-4 grudnia 1999 roku przez Wyspy Brytyjskie, Morze Północne, Danię, południową Szwecję i południową część Morza Bałtyckiego niż o imieniu Anatol. Przejście tego układu przez okolice Polski poprzedziło pojawienie się w dniu 30 listopada na Morzu Norweskim innego głębokiego układu niskiego ciśnienia. Niż ten przesuwał się na wschód, w stronę Finlandii. W dniu 30 listopada 1999 r. do Polski napłynęło ciepłe powietrze, co skutkowało temperaturami rzędu 8-9,5°C na zachodzie i lokalnie południu kraju. W dniu 1 grudnia nad krajem przeszedł chłodny front atmosferyczny i nastąpiło niewielkie ochłodzenie.  2 grudnia w godzinach wieczornych na zachód od Islandii nastąpił silny spływ powietrza arktycznego, co doprowadziło do zwiększenia poziomego gradientu temperatury, a następnie do rozwoju zaburzenia na froncie arktycznym na południe od tej wyspy. W tym czasie Polska była pod wpływem chłodnej masy powietrza polarnego morskiego, która napłynęła dzień wcześniej po przejściu chłodnego frontu atmosferycznego.

Tworzący się na zachód od Wysp Brytyjskich niż Anatol (reanaliza CFS, źródło: wetterzentrale.de)

Tworzący się na zachód od Wysp Brytyjskich niż Anatol (reanaliza CFS, źródło: wetterzentrale.de)

W dniu 3 grudnia w godzinach rannych zaburzenie na froncie arktycznym dotarło do Wysp Brytyjskich. Nad Irlandią pojawił się wyraźny obszar otoczony z każdej strony wyższym ciśnieniem, który bardzo szybko się pogłębiał. Trwał proces gwałtownej cyklogenezy, co prowadziło też do szybkiego wzrostu gradientu barycznego na południe od centrum niżu. W Wielkiej Brytanii przejście niżu Anatol objawiło się wiatrem dochodzącym w porywach do 120-140 km/h w południowych i centralnych regionach tego kraju oraz silnym spadkiem ciśnienia atmosferycznego, który osiągał wartości rzędu 8-9,5 hPa/3h. Najsilniejszy wiatr notowano przed południem, pomiędzy godziną 8:00 a 10:00 czasu uniwersalnego. Po przejściu niżu ciśnienie zaczęło dość szybko rosnąć, choć tempo jego wzrostu było wyraźnie mniejsze, niż wcześniejszego spadku. Mimo występującego w wielu miejscach bardzo silnego wiatru, przejście niżu Anatol przez Wyspy Brytyjskie nie spowodowało poważnych problemów. Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii Artykuły | 90 komentarzy

Kolejna strefa z opadami śniegu

W ciągu minionych kilkunastu godzin największe opady śniegu, tak jak wynikało to z prognoz numerycznych, pojawiły się na wschodzie i północnym – wschodzie kraju. Do godziny 07:00 CET łączne przyrosty pokrywy śnieżnej osiągnęły od 2 do około 12 centymetrów, przy czym jej największe ilości, według oficjalnych danych pomiarowych, pojawiły się w Terespolu (Lubelszczyzna). Tuż za naszą wschodnią granicą państwową (w Brześciu) zanotowano 15 cm.

Najnowsza prognoza możliwej akumulacji śniegu w oparciu o dane z modelu GFS

Najnowsza prognoza możliwej akumulacji śniegu w oparciu o dane z modelu GFS

W ciągu kolejnych kilkudziesięciu godzin należy się liczyć z następną strefą opadową, która wkroczy znad Ukrainy i Białorusi. Dzisiejsze obserwacje pokazują, że wśród modeli, które wskazywały wyjątkowo duże rozbieżności w zasięgu strefy frontowej i pokrycia obszarowego opadami śniegu, zdecydowanie najlepiej spisał się GFS. Z jego wyliczeń wynika, że późnym popołudniem, wieczorem i w nocy nad wschodnimi oraz północno – wschodnimi krańcami Polski pojawi się kolejna porcja opadów, przeważnie o słabym i umiarkowanym natężeniu. Ciągłe opady mają utrzymywać się przez cały jutrzejszy dzień, co może doprowadzić do zwiększenia się pokrywy śnieżnej o około 5-14 centymetrów.

Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News, Prognozy | 193 komentarze

Ciepły front atmosferyczny z opadami śniegu

Zgodnie z wcześniejszymi prognozami, ostatnie godziny na północnym – wschodzie kraju przyniosły słabe opady śniegu (wpływ frontu okluzji), które doprowadziły do pojawienia się pokrywy śnieżnej osiągającej około 1 cm (np. w Augustowie i Suwałkach).

Wyliczane natężenie i rodzaj opadów na nadchodzącą dobę przez model UMPL (meteo.pl)

Wyliczane natężenie i rodzaj opadów na nadchodzącą dobę przez model UMPL (meteo.pl)

Nawiązując do poprzedniego wpisu – jesteśmy już po następnych aktualizacjach modeli numerycznych, które w dalszym ciągu pokazują dość istotne rozbieżności na nadchodzące dwa dni. W stosunku do wczorajszych analiz, nie można wykluczyć, że strefa ciepłego frontu atmosferycznego wejdzie jeszcze nieco bardziej w głąb wschodniej Polski, jednocześnie zaciągając za sobą cieplejszy sektor powietrza. Szczególnie warte obserwacji prognozy wyliczane są na jutrzejszy dzień, noc z czwartku na piątek oraz piątek dla Polski południowo – wschodniej, wschodniej, północno – wschodniej i miejscami południowej, gdzie możemy mieć do czynienia z opadami różnego rodzaju o zmiennym natężeniu (ich początek zacznie mieć miejsce w kolejnych godzinach). Przemieszczanie się ciepłego frontu z południowego – wschodu na północny – zachód będzie oznaczać powiększanie zasięgu obszarowego ze strony opadów śniegu (na ogół słabe i umiarkowane, chwilami silniejsze natężenie), które w dalszym ciągu podtrzymywane są m.in. dla: Rzeszowa, Nowego Sącza, Zakopanego, Zamościa, Lublina, Włodawy, Terespola, Ostrowca Świętokrzyskiego, Skarżyska-Kamiennej, Kielc, Radomia, Kozienic, Warszawy, Siedlec, Białej Podlaskiej, Białegostoku, Augustowa, Suwałk, Giżycka, Mikołajek, Ostrołęki czy Olsztyna.

Prognozowana akumulacja opadów śniegu (GFS)

Prognozowana akumulacja opadów śniegu przez model GFS z uwzględnieniem wariantu ograniczenia ciepłego sektora powietrza (mniejszy zasięg ciepłego frontu we wschodniej części kraju)

W piątek w ciągu dnia nieco cieplejszy sektor związany z frontem atmosferycznym może wkroczyć nieco głębiej wschodniej Polski, co będzie oznaczać występowanie opadów deszczu wzdłuż części dzielnic wschodnich (niepewny scenariusz), natomiast tuż po jego zachodniej stronie, w chłodniejszym powietrzu, w dalszym ciągu przewidywane są opady śniegu. Biorąc pod uwagę dosyć niestabilną sytuację prognostyczną, trzeba mieć na uwadze możliwość zajścia kolejnych zmian, zwłaszcza w kwestii natężenia opadów (intensywność ruchów wznoszących w obrębie frontu, które raz są wzmacniane, a podczas kolejnej aktualizacji danego modelu wyraźnie osłabiane) oraz dokładnego pokrycia obszarowego przez poszczególne sektory powietrza (zasięg ciepłego frontu atmosferycznego). Analizy modeli UMPL i EMS wskazują na możliwe przyrosty pokrywy śnieżnej do 2-5 centymetrów, lokalnie około 6-9 cm. Najnowsza wersja GFS pokazuje z kolei ponownie inny wariant, z ograniczeniem działalności ciepłego frontu (ciepły sektor może ograniczyć się do zachodniej Białorusi i częściowo Ukrainy), ze słabszym wspomaganiem ruchów wznoszących w głębi dzielnic wschodnich i największymi sumami opadowymi na Podlasiu oraz krańcach Polski wschodniej (około 8-13 centymetrów), gdzie prognozowane wspomaganie frontowe może być najsilniejsze (zwłaszcza nocą z czwartku na piątek i podczas piątkowego dnia). Dla porównania dane z 06Z wskazywały na odmienny scenariusz, z głębszym wejściem frontu oraz cieplejszego sektora i całkiem możliwe, że podczas kolejnych wyliczeń tego modelu (start o godzinie 22:27 CET) zobaczymy znowu inne prognozy.

Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News, Prognozy | 12 komentarzy

Ochłodzenie i akcent zimowy

Coraz więcej wskazuje na to, że w kolejnych dniach część Polski doświadczy pierwszego w tegorocznym okresie jesienno-zimowym przejściowego akcentu zimowego, który objawi się ochłodzeniem oraz opadami deszczu ze śniegiem i śniegu o zmiennym natężeniu. Pierwsze płatki białego puchu notowane są już dziś w dzielnicach północno – wschodnich.

Prognozowany dynamiczny ośrodek niżowy na południowym - wschodzie Europy (GFS)

Prognozowany dynamiczny ośrodek niżowy na południowym – wschodzie Europy (GFS)

Obecnie nad Europą Zachodnią i Środkową znajduje się środkowo-troposferyczna dolina geopotencjału, od której w kolejnych kilkunastu godzinach dojdzie do procesu odcięcia bańki chłodnego powietrza (niżu górnego). Po wschodniej stronie odciętego ośrodka niżowego, wzdłuż grzbietu długiej fali górnej, nastąpi dynamiczna cyklogeneza i rozwój aktywnego niżu z silnymi ruchami wznoszącymi w dolnej i środkowej troposferze, które będą sprzyjać w formowaniu się mocno uwodnionych chmur warstwowych i konwekcyjnych na Bałkanach, w Mołdawii i części Ukrainy. Prognozy oparte na różnych modelach numerycznych wskazują, że ciepły front związany z owym układem dotrze też nad wschodnią, południową i północno – wschodnią część Polski, przynosząc pierwszy w tym sezonie akcent zimowy. Kwestią sporną do tej pory pozostaje obszar, nad jakim strefa frontowa będzie oddziaływać, co z punktu widzenia prognozy rodzaju opadów jest niezwykle istotne; zaraz za frontem będzie przemieszczać się nieco cieplejszy sektor, który nie będzie sprzyjać opadom śniegu.

Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii News, Prognozy | 12 komentarzy